Dấu hiệu nhận biết hư hỏng bạc đạn trên xe máy

1 Bạc đạn là gì ?

• Vòng bi hay bạc đạn là các loại ổ lăn, được xem là chi tiết truyền động cơ khí quan trọng. Tên gọi bạc đạn được dùng để phân biệt với bạc dầu - một loại ổ trượt khác. Kết cấu bên trong thiết bị này gồm có các ổ trượt với sự gắn kết của cục đạn hình cầu, hình trụ hoặc trụ côn để tạo thành lớp ma sát lăn.
• Bạc đạn xe máy là bộ phận hỗ trợ cho động cơ xe di chuyển, làm trơn hoạt động của xe và nâng cao hiệu suất nhờ khả năng giảm ma sát và tiêu hao năng lượng.
• Bạc đạn thường nằm ở cạnh các bánh xe. Cụ thể, bạc đạn xe máy nằm ở trục quay bánh trước và cả bánh sau xe máy. Nhờ có hệ thống bạc đạn kết nối với phanh xe nên có tác dụng rất tốt trong chuyển động của xe máy.

2. Những dấu hiệu phổ biến cần nhận biết bạc đạn bị hỏng : 

• Xe rung lắc khi vận hành : Khi chạy xe và bạn nhận thấy hiện tượng bánh xe bị lắc thì có thể đó chính là dấu hiệu nhận biết bạc đạn bị hỏng. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do xe di chuyển nhiều trên địa hình gập ghềnh làm cho bi bị mòn hoặc vỡ. Ngoài ra, nguyên nhân cũng có thể là do trước đó xe bị tai nạn gây hỏng bạc đạn nhưng chưa được xử lý. Nhận thấy hiện tượng này, cách tốt nhất là nên đưa xe của bạn đi kiểm tra để xử lý kịp thời, tránh gây ảnh hưởng đến các bộ phận khác và những tình huống nguy hại khi điều khiển xe.
• Tiếng ồn phát ra từ khu vực bánh xe Nếu các viên bi của bạc đạn không được bôi trơn hoặc vòng bi bị gãy thì sẽ gây ra tiếng ồn khó chịu khi bánh xe chuyển động. Tình trạng này kéo dài sẽ khiến trục bánh xe bị hỏng.Khi ở cốt bánh xe xuất hiện những vạch ố vàng, là dấu hiệu cho thấy bạc đạn đã hết tuổi thọ, mỡ bò đã biến chất thành nước và chảy khỏi cốt bánh xe, tạo nên những vạch ố vàng giống như rỉ sét.
• Lốp xe mòn không đều Có rất nhiều nguyên nhân làm cho bánh xe mòn không đều, một trong số đó chính là do bạc đạn bị hỏng. Nếu thấy hoa lốp bánh xe mòn không đều, hãy tiến hành kiểm tra lại các bánh xe hoặc các chi tiết như phuộc nhún, rô tuyn lái.
• Động cơ tăng nhiệt bất thường Tất cả các bạc đạn đều được sản xuất bằng vật liệu chịu nhiệt tốt. Tuy nhiên, nếu trong quá trình sử dụng, bạn nhận thấy nhiệt độ bánh xe quá cao dẫn đến bề mặt kim loại bị nứt, bong tróc. Nhiệt độ động cơ tăng bất thường phản ánh sự quá tải của vòng bi. Dẫn đến tình trạng này có thể là do bạn đã chọn và lắp loại bạc đạn không phù hợp với độ chịu tải của xe. Nên khi chọn bạc đạn để thay thế bạn nên chọn loại phù hợp với độ chịu tải của xe.
• Có mùi khét  Ngoài những triệu chứng trên, bạc đạn bị hư cũng có thể gây ra mùi khét. Lớp mạt kim loại xuất hiện trong lớp dầu mỡ có thể gây hư hỏng bánh xe nếu bạn không phát hiện sớm.
• Tiếng ồn bất thường phát sinh khi bạc đạn bên trong máy bị hư hỏng. Tình trạng kéo dài càng nhiều cơ phận liên quan bị hư hỏng chi phí sữa chữa rất cao và mất an toàn. Nên sửa chữa ngay khi phát hiện.

3. Nguyên nhân gây ra tình trạng : 

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng bạc đạn bị hỏng hóc có thể là do:

• Lỏng phốt: Bất kì bánh xe nào cũng có phốt cao su đen ở mặt bít ngoài cùng. Nếu phốt lỏng, nước hoặc bụi bẩn sẽ len lỏi vào bên trong khiến bạc đạn bị biến dạng và nước cũng sẽ rửa trôi lốp mỡ bò bôi trơn. Phốt chắn bụi bị hỏng dẫn đến bụi bẩn lọt vào ổ trục
• Bôi dư mỡ bò: Một số loại đạn bạc sẽ có một lượng mỡ bò cần thiết để bạc đạn hoạt động êm ái cho đến hết tuổi thọ. Nếu bôi thêm mỡ, sẽ làm cản trở chuyển động gây nóng bạc đạn dẫn đến hư hỏng.
• Hư sơ mi lót bạc đạn: Việc đóng bạc đạn vô bánh xe không đều có thể dẫn tới hư sơ mi lót bạc đạn, dẫn đến bạc đạn không đồng tâm gây hư hại.
• Đến tuổi thọ: Các chi tiết trong xe máy đều có tuổi thọ nhất định. Khi quá tuổi thọ bạc đạn sẽ hư, ngoài ra môi trường làm việc cũng ảnh hưởng đến tuổi thọ của bạc đạn.
• Nhiệt độ cao: Bạc đạn hoạt động ở mức nhiệt thấp. Khi nhiệt độ quá cao, bạc đạn bị làm nóng thì các viên bi sẽ nở ra, gây bó cứng bạc đạn nhưng do bánh xe quay thì bi cũng bị ép quay theo, kết quả là bi bị mòn.
• Quá tải: Bạc đạn bánh xe chỉ chịu tải nhẹ và tải trung bình. Nếu chở quá tải, lực ép lên bi bạc đạn quá lớn, bi sẽ bị mòn.
• Lắp đặt sai phương pháp hoặc rửa động cơ không đúng cách.

4. Giải pháp khắc phục:

• Đảm bảo xử lý và lắp đặt bạc đạn đúng kỹ thuật. Khi thay thế cần kiểm tra ổ bạc đạn có bị lỏng lưng, trầy xước thì phải khắc phục rồi mới thay bạc đạn mới.
• Chọn bạc đạn đúng mã tải trọng, đúng tiêu chuẩn kỹ thuật. Thông thường bạc đạn bánh là lại bít, bạc đạn trong máy là loại trống.
• Dùng lượng bôi trơn vừa đủ và chất phù hợp.Một số loại cao cấp không cần dùng mỡ bôi tron thông thường. 
• Bạc đạn trong chi tiết máy cần tuân thủ chất lượng, bôi trơn, chịu nhiệt. Cùng 1 mã bạc đạn loại dùng trong máy luôn đắt tiền và có chất lượng cao hơn loại dùng trên bánh xe.
• Nên thay mới khi động cơ bị nhiễm nước, thiếu nhớt thường xuyên.
• Sử dụng bạc đạn của các hãng đáng tin cậy như SKF, NSK, Koyo, Nachi, Dap, TPI... tránh mua hàng giả hàng nhái.